Het verhaal van Constance

Op 17 mei 2008, tijdens het schrijven van Tranen over Mortsel bel ik naar Constance Sips. Ik heb haar nummer gekregen van haar ex-collega van de Gevaertfabriek. Aan de telefoon wil ze niet komen, dus geeft ze haar dochter door. De dochter stelt de vragen over het bombardement aan haar moeder en vertelt het via de telefoon door aan mij. Op de achtergrond hoor ik Constance vertellen hoe ze zwaar gewond raakte toen die ene bom op de Gevaertfabriek viel. Samen met Martha Schram zat ze in de donkere zaal toen de bom alles in een brandende gevangenis veranderde. Langs de trap kon ze niet meer vluchten. Daarom sprong Constance uit het raam. Ze bleef plakken aan de stoombuizen die de verschillende gebouwen verbonden.

Op 31 oktober 2011 ga ik op bezoek bij Constance. Drie jaar later wil ze haar verhaal wel doen. Ik bel aan, met een korte ‘buzz’ gaat de deur open en de dochter roept dat ik naar boven mag komen. In haar kleine appartementje, zit Constance klaar in de zetel. Ik moet naast haar komen zitten en ze toont mij waar ze vandaag, bijna zeventig jaar later, nog elke dag pijn heeft. Ze haalt een foto boven van haar twee gehavende bovenbenen. Constance stroopt haar mouwen op zodat haar armen vol littekens zichtbaar worden. Een kale plek op haar hoofd markeert een nog steeds pijnlijke wonde. Moeizaam staat ze op en samen met haar dochter gaan we aan de eettafel zitten. ‘Ik was over heel mijn lichaam verbrand, ze waren zwartgeblakerd’, zegt Constance. ‘Ik was aan het werken en ik zeg: “Wat hoor ik nu? Wat hoor ik nu?” Dat was die bom. En de deur was toegeklemd waar ik zat. Wij zaten met twee gevangen tussen de vlammen.’

Constance was 21 jaar en werkte sinds haar vijftiende voor Gevaert. Samen met haar vriendin Martha stond ze in een aparte verduisterde zaal: ‘Toen de bom insloeg en het gedonder begon, probeerde ik te vluchten naar beneden. Dit ging moeilijk, want een shrapnel had mijn been ernstig verwond en de vlammen versperden de uitgang. De deur was toegeklemd waar we met twee met films op bobijnen aan het draaien waren. Heel de zal stond in vuur en vlam, vol met rook en we dachten dat we gingen sterven. Met twee schreeuwden we en stampten tegen de deur. Eindelijk ging de deur open, maar dan moesten we door de vlammen lopen. Met mijn handen trachtte ik nog mijn hoofd te beschermen, waardoor mijn armen en mijn benen verschroeiden.  Dat heeft zeer gedaan. Toen moesten we buiten zien te geraken, want we zaten aan de vlammen. We moesten daar doorlopen. Wanhopig sprong ik uit het raam van de tweede verdieping. Ik bleef hangen op een stoombuis die de verschillende gebouwen verbond. Gelukkig was die niet heet zodat ik me niet nog eens verbrandde. Zwaar verbrand werd ik door hulpverleners van de stoombuis gehaald. Ze dachten dat ik dood was. Ze wikkelden mij in dekens en legden me in de kelder bij de doden. Nog net vond ik de kracht om te roepen en een brandweerman hoorde me en bracht me in veiligheid.’

Constance leeft vandaag van een schamel pensioen. Als arbeidster kreeg ze van Gevaert een vergoeding voor een arbeidsongeval, een 200 euro, amper genoeg om de dagelijkse zalf te betalen die ze op de wondes moet smeren. De laatste vijf weken lag Constance opnieuw in het ziekenhuis om haar benen te verzorgen. De rekening wordt in de kasten gezocht: 2000 euro. Constance is nooit erkend als oorlogsslachtoffer, na de oorlog moest ze gewoon terug gaan werken. Het ging om friendly fire.