Nieuw boek: Elke dag angst

Sinds deze week ligt mijn vijfde boek in de winkel. In Elke dag angst vertel ik het verhaal van de V-bommenterreur aan het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Anderhalf jaar lang werkte ik aan Elke dag angst. Het resultaat is een geschiedenis van een van de vergeten episodes uit de Tweede Wereldoorlog. Hieronder kan je lezen hoe mijn nieuwe boek tot stand kwam.

Wil je het boek graag online bestellen? Dat kan via: Bol.com, Standaard Boekhandel, ECI, Bruna, Proxis

Of via deze gewone boekhandel: Uitgever: Horizon, 2016, ISBN: 978 94 921 5958 8

Prijs: € 24,99

Een vergeten episode uit de Tweede Wereldoorlog

18.000 doden. Zoveel slachtoffers eisten de duizenden V1’s en V2’s die de Duitsers op België en Engeland lanceerden. Meer dan 8000 dodelijke slachtoffers in ons land. Daarboven kwamen de meer dan 20.000 gevangenen die in het onderaardse concentratiekamp Dora omkwamen, waar de V-wapens werden gefabriceerd. Met Elke dag angst wil ik hun verhaal en dat van de getuigen die het wel overleefden vertellen.

Honderden getuigenissen

Enkele jaren geleden begon mijn zoektocht naar getuigenissen over de V-terreur op België. Ik luisterde naar honderden beklijvende verhalen over een leven in constante angst. Tijdens het schrijven kwamen daar nog tientallen getuigen bij: de kampgevangenen van Dora die na de oorlog de moed vonden om hun ervaringen neer te pennen, de geallieerde soldaten die zich de moeilijke tijd in het voor hen verre België herinneren en de Duitse daders die het taboe doorbraken en ook hun verhaal deelden. Vooral die laatsten waren voor mij belangrijk: ik wilde ook de personen aan het woord laten die de V1’s en de V2’s lanceerden. Enkel zo kon ik een zo volledig mogelijk beeld schetsen van de V-terreur.

Antwerpen en Luik

In totaal vielen er naar schatting 9000 V’s op België. Het merendeel was gericht op Antwerpen of Luik, de twee steden die het grootste slachtoffer werden van de terreur. Beide steden krijgen een prominente plek in het boek. Ook andere getroffen gemeentes krijgen hun plaats. Zo vertellen getuigen over de tientallen ongelukken met neergehaalde V1’s, veroorzaakt door de luchtafweergordel rond Antwerpen (Antwerp X).

Een voorproefje uit Elke dag angst kan je lezen via deze link (mijn toespraak op de herdenking van de Antwerpse V-slachtoffers in september 2016).

Nederland

Elke dag angst is ook een Nederlandse geschiedenis. Een groot deel van de V1’s en V2’s werd gelanceerd vanuit verschillende streken in Nederland. Aan de hand van getuigenissen van zowel Duitsers als omwonenden, probeer ik te reconstrueren hoe het was om aan de andere kant te leven. Daarnaast vielen er honderden V’s op Nederlands grondgebied, meestal ten gevolge van een mislukte lancering of te vroege inslag. Meer dan 300 Nederlandse burgers verloren daarbij het leven.

Een overzicht van de V-inslagen in Nederland met dodelijke slachtoffers vind je via deze link.

Dora

Voor vele lezers zal de grootste ontdekking het verhaal van Dora zijn, het onderaardse concentratiekamp waar de V-wapens werden gefabriceerd door vooral politieke gevangenen. Onder hen waren zo’n 2600 Belgen en honderden Nederlanders. Tussen de 1200 en 1400 Belgen overleefden het niet. Over de Nederlanders zijn geen cijfers bekend.

In Elke dag angst komen tientallen Belgische en Nederlandse Dora-gevangenen aan het woord. Ze vertellen over hun afdaling in de tunnels, waar ze onder zweepslagen en voortdurende bedreigingen van de SS-bewakers de hallen moesten klaarmaken om er de V-wapens te fabriceren. De hel van Dora is een van de vergeten, maar meeste lugubere plaatsen uit de Tweede Wereldoorlog.

Terreur anno 2016 en 1944

Hoe meer getuigenissen ik las over de V-bommen, hoe vaker ik moest denken aan wat er zich vandaag afspeelt bij ons en in oorlogsgebieden. In maart maakte ik van dichtbij mee wat terreur is, toen negentig leerlingen van onze school en acht collega’s in Zaventem het slachtoffer werden van een zelfmoordaanslag. Als bij wonder overleefden ze het allemaal, maar enkelen waren er erg aan toe, fysiek, maar vooral mentaal. De angst had toegeslagen, hier dicht bij mij. En dat terwijl ik aan het schrijven was over de terreur van de V-wapens in 1944-1945.

Terreur… zo werd de angst voor de V-wapens ook in 1944 genoemd. Het was ook het enige doel van het Duitse offensief: angst creëren in het geallieerde hinterland. Ik hoop dat ik met dit boek kan aantonen wat oorlog, zowel vroeger als vandaag, zo verschrikkelijk maakt: het is een vicieuze cirkel van geweld, van wraak en het doden van duizenden onschuldigen.

Voorwoord van Rudi Vranckx

Niemand kan beter verwoorden hoe terreur aanvoelt dan onze bekendste oorlogscorrespondent Rudi Vranckx. Toen ik hem vroeg of hij het voorwoord van Elke dag angst wilde schrijven, was hij meteen bereid. In dat voorwoord vergelijkt hij de terreur van de V-bommen met de onmogelijke situatie in Syrië vandaag. De angst voor het gebrom van de V1 was gelijkaardig aan de vrees voor de helikopters die boven Syrische steden hun dodelijke vatbommen droppen. De plotse, onaangekondigde inslag van een V2-raket is te vergelijken met de gruwel van een zelfmoordaanslag. Zijn erg persoonlijke tekst, gebaseerd op zijn dagboeknotities die hij in Syrië bijhield, is de gedroomde inleiding voor mijn nieuwe boek.

Illustraties van Mathias Van den Berge

Ik ben bijzonder tevreden dat ik na Tranen over Mortsel opnieuw mocht samenwerken met de Mortselse illustrator Mathias Van den Berge. Hij voorzag het boek van vijf unieke kaarten (Dora, Europa, Lage Landen, Antwerpen en Luik) en de proloog van prachtige tekeningen.

Meer info over het werk van Mathias Van den Berge vind je via deze link.

Uitvoerig archiefonderzoek

Over de V-bommen mag niet bericht worden, dat was het devies van de overheden in 1944. Acht maanden lang zwegen de kranten, radio’s en bioscoopjournaals in alle talen over wat de V1’s en V2’s aanrichtten. Op die manier wilden de geallieerden vermijden dat de Duitsers zouden vernemen of hun terreurwapens doel hadden getroffen. Een totale censuur, het was een vaderlandse plicht. Ook in de jaren daarvoor hadden de Duitsers er alle belang bij om het bestaan van de in opbouw zijnde V-lanceerinstallaties en fabrieken stil te houden.

Ik wilde mijn boek rijkelijk illustreren, wat tot mijn grote vreugde ook gelukt is. Maar de censuur van meer dan zeventig jaar na de feiten maakt het onderzoek erg moeilijk. Ik moest op zoek naar verloren gewaande foto’s, zowel in België als in buitenlandse archieven. In Antwerpen hadden bijvoorbeeld slechts twee fotografen toelating om foto’s te nemen van de getroffen gebouwen en zij moesten zo saai mogelijke beelden maken, dus zonder mensen erop.

De langste zoektocht was die naar een overzicht van alle V-inslagen in België. Voor Antwerpen zijn de cijfers bijna volledig, maar voor de rest van het land zijn ze op zijn minst betwistbaar. Uiteindelijk vond ik na het afschuimen van meerdere archieven in Evere de top secret verslagen van de politie, rijkswacht of gemeentediensten over de V-inslagen. Op basis van dit archief kon ik een overzicht maken van alle V-inslagen op ons land.

Omdat ik het resultaat van het onderzoek slechts deels in het boek kon opnemen, wil ik zo veel mogelijk informatie delen op mijn website. Via deze link vind je een overzicht van alle V-inslagen met dodelijke slachtoffers in ons land. 

Een internationaal verhaal

Voor het eerst heb ik me als schrijver niet beperkt tot de landsgrenzen. Tijdens het onderzoek had ik contact met collega’s in de VS, Duitsland, Nederland, Frankrijk en Engeland. De literatuur, archiefdocumenten en getuigenissen die zij aanreikten waren van onschatbare waarde. Op basis daarvan kon ik ook de verhalen over de V-bombardementen op Nederland, Engeland en Frankrijk vertellen, en de Duitse kant belichten.

Lezingenreeks

Vanaf dit najaar toer ik met een nieuwe lezingenreeks door Vlaanderen en Nederland om Elke dag angst voor te stellen. Wil je graag een lezing plannen? Stuur een mail naar info@pieterserrien.be

Staan reeds op de agenda (meer info via deze link):

• 16 oktober: Breendonk
• 23 oktober: Heist-aan-Zee
• 10 november: Borgerhout
• 14 november: Torhout