446 jaar geleden: Spaanse furie in Antwerpen

Exact 446 jaar geleden vond in Antwerpen de verschrikking van de Spaanse furie plaats. Die begon met een strijd aan de zuidrand van de stad. Daar hadden geuzen en burgers op enkele dagen tijd barricades opgeworpen tegen de verwachte aanval vanuit de Citadel. Ondanks het moedige verzet braken de linies. Op de Grote Markt hielden de laatste verdedigers stand. Maar toen staken de Spanjaarden het prachtige stadhuis in brand. Antwerpen viel en er volgden een plundering en bloedbad van vier dagen. Duizenden mensen stierven. Zelfs de Antwerpse burgemeester werd koelbloedig vermoord toen enkele Spanjaarden eerst ruzie hadden gemaakt over wie het losgeld zou krijgen. De Engelse dichter George Gascoigne was toevallig in de Scheldestad: ‘Ik zie ervan af om de grote hoeveelheden drenkelingen te beschrijven in de nieuwe stadswijken. Ik zal geen opsomming geven van het oneindig aantal arme Duitse huurlingen die geheel verkoold lagen in hun harnassen. Ik zal ook niet de smerige en ontoonbare vuiligheid in elke straat beschrijven, met het geronnen bloed en de karkassen van mensen en paarden. Ik zal er ook niet over klagen dat de een geen begrafenis kreeg en de ander er niet in slaagde te vluchten, totdat de bedorven lucht eenieder begon aan te tasten die nog in leven was in deze stad. Waarom zou ik alle bijzonderheden van de ellende beschrijven? Maar ik kan en mag hier niet voorbijgaan aan het in brand steken en de verwoesting van het stadhuis, met alle afbeeldingen en papieren van de stad. Ook kan ik niet zwijgen over de beschamende verkrachtingen en de uitzinnige geweldplegingen die zijn begaan bij verscheidene vrouwen en maagden.’ 

4 november 1576 was een mijlpaal in de geuzengeschiedenis. Het kloppende hart van de Lage Landen was vernield. Toch was de geuzenrebellie niet voorbij. Iedereen begreep wat de Spaanse onderdrukking tot gevolgen kon hebben. Een algemene opstand volgde!

In opstand!, 479-489.