Het verhaal van Gabriella

Marius en Thomas trekken naar Lier om hun getuige te interviewen:  ‘Na binnengelaten te zijn nemen we de lift naar het tweede, waar we opgewacht worden door een warme 88-jarige vrouw. We doen onze jassen uit en worden geboden aan de tafel te gaan zitten, waar ik mijn gsm bovenhaal, de recorder aanzet, en haar meedeel dat we klaar voor haar zijn.
Ze begint te vertellen, ons waarschuwend dat ze niet zoveel meegemaakt heeft, maar we stellen haar gerust en ze raakt op gang.’

‘Ik was les aan het geven in Onze-Lieve-Vrouwe-Waver’, begint Gabriella te vertellen, ‘en plots hoorden we lawaai, lawaai van het bombardement in de verte. En vermits ik van Lier ben dacht ik, en iedereen dacht hetzelfde, dat Lier gebombardeerd werd. Zo luid was het, zo goed hoorden we dat.’ Thuisgekomen, bleken de bommen Mortsel getroffen te hebben. Garbriella hoorde ’s avonds een oproep van het Rode Kruis om te gaan helpen. Ze was ambulancier en vrijwilligster, dus twijfelde ze geen moment. In een open vrachtwagen van een aannemer spoedde Gabriella samen met anderen richting Mortsel.

‘Wij kwamen in een zaaltje terecht – maar ik weet met de beste wil van de wereld niet meer waar dat was, in ieder geval helemaal in het centrum van Mortsel – en heel dat zaaltje lag vol met lijken. Maar die lijken waren niet beschadigd, die waren niet gekwetst, het was ongelooflijk… en er hing zo’n penetrante geur.’ Gabriella kreeg de opdracht om de mensen te begeleiden die hun familieleden kwamen zoeken. ‘Ik heb aan mijn kinderen ook al dikwijls verteld, dit blijft mij ongelooflijk bij, mijn gemoed loopt nog vol als ik eraan denk, een van de eersten die daar aankwam was een grootmoeder en die was op zoek naar haar kleindochter, en ja… we vonden ze. Een kind, een mooi kind van een jaar of tien, met  van die lange pijpenkrullen, en die was dus niet gekwetst, we zagen er niks aan. Ineens haalt die grootmoeder een grote schaar boven en ik denk: “Wat gaat die doen?” Ahja! Een schaar… en ze vroeg dan aan mij of ik van haar kleinkind enkele krullen wou afsnijden, en dan heb ik dat gedaan natuurlijk.’ ‘Zoiets pakt’, geeft Gabriella 69 jaar later toe aan haar twee jonge interviewers, ‘Zoiets blijft een mens bij. Maar die andere mensen, die waren niet aan het huilen of aan het roepen, die bleven allemaal kalm, en ik denk omdat die allemaal in shock waren.’

Marius en Thomas zijn onder de indruk van het verhaal van hun getuige, die een uniek beeld schetst over het verloop van de hulpverlening: ‘De volgende moest ik in het ziekenhuis gaan helpen, daar hadden ze veel werk met al die gekwetsten. Die verpleegsters moesten dringender zaken doen en wij moesten dan gewoon het werk van het ziekenhuis overnemen.  Achteraf zijn wij nog moeten rondgaan in Mortsel met formulieren om de schaden aan de huizen op te schrijven.’

‘Wij hadden daar geen ervaring mee, mensen die naar lijken kwamen zoeken, wij hadden geen psychische opleiding of iets dergelijks gehad, begrijp je? Dat was een shock voor ons…’ Marius en Thomas vragen of ze enige hulp kregen als onervaren hulpverlener. ‘Nee, nee, niet dat ik weet’, zegt Gabriella, ‘Jongesn, hoe lang is dat ook geleden? Ik kan me ook niet meer alles herinneren. Ik ben 88 jaar en toen was ik amper 20.’ Toch had hetgeen Gabriella heeft gezien een diepe indruk nagelaten, vertellen de jonge interviewers achteraf: ‘Ze vertelde ons over een vrouw Martje. Zij was aangetrouwde familie van haar die ook in Lier woonde. Martje was op 5 april gaan winkelen in Mortsel en plots zag Gabriella haar liggen. Dood…’

‘Ja, dat heeft jaren geduurd’, vertrouwt Gabriella hen op het einde van het interview toe,  ‘vooraleer ik daar weer over heb kunnen praten. Ik heb daar echt nachtmerries over gehad. Al die kinderen die ik daar heb zien liggen, allemaal dood.’ Een paar dagen geleden telefoneer ik met Gabriella. Ik vraag of ze naar de herdenking komt, want haar interviewers zullen er ook zijn. ‘Nee’, zegt ze na een lange stilte, ‘Ik wil het niet meer. Met die busramp, met al die oorlog, komt het de laatste tijd opnieuw naar boven…’ ‘Maar’, zo verzekert ze mij, ‘de twee jongens hebben heel goed naar mijn verhaal geluisterd. Ik ben blij dat ik het mocht vertellen.’