27 november 1944: V2 Teniersplaats Antwerpen

De Oelegemse student Jos Van Duppen (°1929) schrijft in zijn memoires hoe hij aan de dood ontsnapte toen hij op de Meir wandelde in de richting van de Leien: ‘Ik was op weg om ergens een passerdoos te kopen. Ik had steeds de neiging om langs de straatzijde te lopen, gehaast en aldus de stroom mensen ontwijkend die midden op het voetpad wandelden. Dat was mijn geluk. De bom viel op de hoek van de Frankrijklei en de Meir, aan het café dat een ontmoetingsclub voor Britse soldaten was. Ik heb geen ontploffing gehoord, noch iets gezien. Toen ik mijn ogen opende, lag ik midden op straat en boven mij bogen zich twee in het wit geklede personen van het Rode Kruis. Zij trokken mij recht en onderzochten me oppervlakkig, maar ik mankeerde blijkbaar niets. Ik voelde nergens pijn en hoorde niets. Op hetzelfde moment zag ik de ravage rondom mij en toen kwamen langzaam de geluiden terug. Overal liepen bebloede mensen rond. Alle ruiten van de winkels waren in het rond gevlogen. Het voetpad lag vol glas en menselijke lichaamsdelen, hier een arm, daar een arm. Het was niet om aan te zien. Een tram en een paar auto’s stonden in brand en er hing een stofwolk met de geur van verbrand vlees.’

De Antwerpse schrijver Guy Commerman (°1939) liep aan zijn vaders hand over de Teniersplaats: ‘De eerste drie seconden was alles doodstil. Enkele seconden later kroop ik over lijken. Ik vergeet nooit de verschroeiende geur van de dood, de truck met verkoolde soldaten die uitbrandde, de paarse kleur van de dood en heel even een onheilspellende stilte. Een uit de rails gerukte overvolle tram 3, iemand raapte menselijke resten op, sirenes, soldaten, brancardiers, brandweerlieden, de complete chaos. Ik zwijg nog over dat vrouwenhoofd, op de trapjes van bioscoop Studio 48. Ik trapte op een oog! Pardon! Als er al een hel bestaat, dan was dit de hel. Erger kan nauwelijks. Ik strompelde, klauterde en struikelde met mijn vader verder, weg van het gruwelijke onheil. Verdwaasd renden we naar huis. Aan de Vogelenmarkt kreeg ik een hoorntje ijsroom, drie bollen vanille, maar geen woord uitleg. Geen troost, geen knu el, wel een ijsje. Ik werd toen veel te vlug volwassen. Heel lang bleef ik triest, boos en onzeker. De eerste dagen sprak ik niet. Pas vele jaren later kon ik alles verwoorden.’

‘Dat was zo massaal’, verzucht Pieter Van de Velde van het Vlaamse Kruis. ‘Daar lagen mensen letterlijk levend te verbranden. Jeeps waren uiteengereten, maar de naftbakken [benzinetanks] zaten nog vol ben- zine en brandden uit.’ Brandweerman Pierre Lepomme denkt er nog vaak aan terug: ‘De voorbijgangers die op de hoek van de De Keyserlei stonden om de Frankrijklei over te steken, waren allemaal getro en. Tientallen lagen op de grond, vooral verwond aan de armen en benen. Dat was een hoop aangekleed vlees, dat klinkt verschrikkelijk, maar zo was het.’ Theo Franssen is lovend over de hulpverleners: ‘In koortsige haast werd gewerkt, als wilde men de bevolking zo vlug mogelijk van dit afgrijselijke schouwspel verlossen. Alle beschikbare burgelijke en militaire ambulancewagens waren nog niet voldoende. De doden en gekwetsten werden ook met vrachtwagens weggevoerd. Soldaten sprongen bij en een uur later waren de slachtoffers al geborgen. Twee uur later kon het verkeer weer geregeld worden.’

Beelden