31 januari 1945: V1 Turnhoutsebaan Wijnegem

Januari 1945 eindigde met een vreselijk drama op het kruispunt van de Turnhoutsebaan en Brouwerslaan in Wijnegem. Frans Buelens (°1935) was thuis bij zijn grootouders. Zijn vader was verplicht tewerkgesteld in Duitsland en moeder was op haar werk: ‘Met vijf kameraden was ik aan het voetballen, tot de vishandelaar ons vroeg of wij bij alle buren wilden aanbellen om hen te verwittigen dat er ’s anderendaags panharing zou zijn. Onze match werd gestaakt en we trokken van huis tot huis.’ Ook Stanny Van Veldhoven (°1935) was met enkele vriendjes aan het rondgaan bij de buren met het heuglijke nieuws: ‘Van aan de overkant van de straat riep een man: “Ga liggen, want er is een V1 op komst!” Ik kroop in een hoekje en vanaf dan weet ik niets meer. Mijn broer heeft me eruit gehaald, maar toen waren de meeste slachtoffers al weg.’

Nog voor de inslag werd Frans Buelens door zijn grootmoeder naar binnen geroepen. Hij moest zijn huiswerk maken: ‘Toen ik een kwartier bezig was, werden we opgeschrikt door een oorverdovend lawaai. Ik dacht dat ons huis instortte: deuren vlogen open, ruiten barstten en de hele verandakoepel viel met een hels gedonder naar beneden. Uit schrik kroop ik met grootvader – die blind was – onder de tafel. Nadien gingen grootmoeder en ik kijken aan de deur, maar we zagen niets: de straat was gehuld in een dikke mist van stof. Nadat ons moeder van haar werk thuiskwam, ging ze poolshoogte nemen. Ondertussen reden de ambulances en pompierwagens af en aan. Moeder vertelde dat de V1 te midden van de Turnhoutsebaan was gevallen, ter hoogte van de viswinkel. De coiffure was ingestort, terwijl er veel klanten aanwezig waren.’ In totaal vielen er 31 dodelijke slachtoffers, onder wie drie militairen. ‘Ik verloor vijf vriendjes’, verzucht Stanny Van Veldhoven. ‘Mij hebben ze er zwaargewond uit gehaald en op een zetel in een huis gelegd. Veel meer weet ik niet. Ik had een dubbele schedelbreuk en overal op mijn lichaam verwondingen, waarvan je nu nog littekens kan zien.’

frans-buelens

‘Na een week werd ik met de trein naar Beveren aan de IJzer gebracht, waar ik meteen naar school kon gaan en bij het schoolhoofd verbleef. In de paasvakantie keerde ik terug naar Wijnegem. Dan pas brachten ze me beetje bij beetje op de hoogte van wat er gebeurd was op 31 januari. Drie kameraadjes (onder wie Jan Meeus) waarmee ik had gevoetbald en aangebeld waren dood, twee waren zwaargekwetst. De zesde, ik dus, stond op de vermistenlijst, tot de burgemeester mij zelf thuis levend had aangetroffen. In de coiffure waren er nog twee van mijn vrienden omgekomen, net als drie Canadese soldaten. Op de plaats van de inslag werd de bakkerszoon met een triporteur [bakfiets] vol brood geraakt. Van hem is nooit iets teruggevonden. Na het voorval was onze buurt voor mij niet meer dezelfde. De eerste maanden liep ik rond met een schuldgevoel. Ik had steeds de indruk dat mensen over mij praatten. Zeker met de ouders van mijn overleden kameraden had ik het zeer moeilijk. Dat heeft jaren geduurd. Nog steeds denk ik eind januari terug aan hoe panharing tijdens de oorlog vele levens heeft gered, maar tegelijk dat van mijn kameraden heeft gekost.’

Op 31 januari 2018 mailde Staf Braspenningx (°1942) mij met nieuwe informatie: ‘Mijn vader, Emiel Braspenningx, was 31 jaar. Ik was 2,5 jaar. Na drie dagen zoeken in de krater werden er van mijn vader slechts enkele stukjes van zijn pull-over teruggevonden, alsook de as van zijn triporteur. Richard, de zoon van bakker Blanquart was 14. Zijn verhakkeld lichaam werd teruggevonden in een nabijgelegen schrijnwerkerij.’ Hierbij een foto van de slachtoffers, met enkele grotere foto’s van het graf van vader Braspenningx.

194502 vader.jpg

Getuigenis van Josephine N.: ‘We moesten met vader mee naar de gebouwen van brouwerij Baelemans aan de Turnhoutsebaan. Daar vond de visbedeling plaats. We hadden toen thuis nog een viswinkel. Bij het laden van de vis opeens een enorme ontploffing. Vader pakt mij en mijn broer vast en duwt ons achter de zakken met vis die op de binnenkoer van de brouwerij stonden. Ik mankeerde niets, maar stond te daveren op mijn benen. Op dat moment naar huis gaan had ik niet gekund. Mijn broer is een maand doof geweest van de luchtverplaatsing. Vader is gaan helpen om de slachtoffers te bevrijden. Wij mochten daar niet bij zijn. Mijn grootvader kwam ons afhalen. Het was een echte ravage op de Turnhoutsebaan. Alles lag vol puin en doden. Her en der riepen gekwetsten om hulp. Een Canadese legerjeep met drie soldaten was op de kabels van de elektrische tram terechtgekomen. Zij waren alle drie dood. De onden van Louis IJzermans waren verkoold door de kabels van de tram. Enkele Wijnegemnaars zaten bij kapper Albert Swerts en werden verrast door de V1.’

Bekende slachtoffers van deze V-inslag: